การถูกตะขาบกัดอาจดูเหมือนเรื่องเล็กน้อยในสายตาหลายคน แต่จริง ๆ แล้วหากไม่ดูแลอย่างถูกวิธี ก็อาจเกิดอาการบวมแดง ปวดแสบ หรือถึงขั้นติดเชื้อได้ โดยเฉพาะผู้ที่แพ้พิษตะขาบอย่างรุนแรง เพราะพิษของตะขาบสามารถกระตุ้นการอักเสบในร่างกายและอาจมีผลกระทบถึงระบบทางเดินหายใจในบางกรณี ดังนั้น การรู้วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นและรู้ว่า ตะขาบกัดใช้อะไรทา จึงเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกบ้านควรเรียนรู้ไว้ เพื่อความปลอดภัยของทั้งตนเองและคนรอบข้าง
ตะขาบกัดคืออะไร? ทำไมถึงอันตราย
ตะขาบเป็นสัตว์เลื้อยคลานที่มีหลายขาและมีพิษอยู่ที่เขี้ยว ซึ่งจะใช้กัดเมื่อรู้สึกถูกคุกคาม พิษของตะขาบจะทำให้เนื้อเยื่อบริเวณที่ถูกกัดเกิดการอักเสบ ปวด บวม และมีสีแดงเข้มขึ้นอย่างรวดเร็ว บางรายอาจมีไข้หรือเวียนศีรษะร่วมด้วย สำหรับผู้ที่แพ้พิษรุนแรง อาจมีอาการหายใจลำบาก ใจสั่น หรือหน้าบวม ซึ่งจำเป็นต้องรีบพบแพทย์โดยด่วน จุดสำคัญคือต้องไม่ประมาทกับพิษของตะขาบ เพราะแม้จะไม่ถึงตาย แต่ก็อาจทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพหากไม่ดูแลแผลอย่างเหมาะสม
พบในเขตร้อนอย่างประเทศไทย
ตะขาบพบได้มากในเขตร้อนชื้นอย่างประเทศไทย โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝนหรือฤดูร้อนที่มีความชื้นสูง ตะขาบมักซ่อนตัวอยู่ตามมุมอับ ใต้กองไม้ ใต้หิน หรือแม้แต่ในรองเท้าและผ้าห่มในบ้านที่ไม่ได้ใช้นาน การถูกตะขาบกัดจึงสามารถเกิดขึ้นได้แม้อยู่ในบ้านของตัวเอง บ่อยครั้งที่เด็กเล็กหรือผู้สูงอายุเป็นกลุ่มที่เสี่ยงมากที่สุด การป้องกันตะขาบเข้าบ้านสามารถทำได้โดยการรักษาความสะอาด ไม่ให้มีจุดอับชื้น เปิดหน้าต่างให้อากาศถ่ายเท และปิดรูหรือรอยแตกตามผนังและพื้น
ตะขาบกัดใช้อะไรทา?
เมื่อโดนตะขาบกัด สิ่งแรกที่ควรทำคือรีบล้างแผลด้วยสบู่หรือน้ำสะอาดเพื่อลดการติดเชื้อ จากนั้นควรทายาฆ่าเชื้อ เช่น เบตาดีน (Betadine) หรือโพวิโดน-ไอโอดีน เพื่อยับยั้งการอักเสบ หากมีอาการบวมแดงมาก สามารถทายาแก้แพ้แบบครีม เช่น คาลาไมน์ หรือครีมที่มีสารต้านฮีสตามีน บางคนใช้สมุนไพรเช่น ใบเสลดพังพอน ขมิ้น หรือใบพลูตำแล้วทาบริเวณที่โดนกัด ซึ่งอาจช่วยลดการปวดบวมได้ในเบื้องต้น อย่างไรก็ตาม หากอาการไม่ดีขึ้นใน 1-2 วัน หรือเริ่มมีไข้ ควรไปพบแพทย์ทันที เพราะอาจเกิดการติดเชื้อภายในหรือมีอาการแพ้พิษโดยที่เราไม่รู้ตัว 21131565
บทสรุป
การถูกตะขาบกัดอาจเกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยเฉพาะในประเทศไทยที่มีตะขาบชุกชุมและมักปรากฏในฤดูฝนหรือช่วงอากาศชื้น ดังนั้นการรู้ว่า ตะขาบกัดใช้อะไรทา และการดูแลแผลเบื้องต้นจึงช่วยลดความเสี่ยงของการอักเสบหรือติดเชื้อได้อย่างมาก โดยเริ่มจากล้างแผลให้สะอาด ทายาฆ่าเชื้อหรือยาแก้แพ้ และสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด พร้อมทั้งหลีกเลี่ยงการใช้ยาหรือสมุนไพรที่ไม่มั่นใจในความสะอาดหรือสรรพคุณ และหากมีอาการผิดปกติอย่ารอช้า ควรไปพบแพทย์เพื่อความปลอดภัย
คำถามที่พบบ่อย
Q: ตะขาบกัดตอนกลางคืนควรทำยังไง?
A: ล้างแผลให้สะอาด ทายาฆ่าเชื้อ และสังเกตอาการ ถ้าเริ่มปวดมากหรือบวมเร็วให้รีบไปหาหมอทันที
Q: เด็กถูกตะขาบกัดอันตรายไหม?
A: อันตรายได้ โดยเฉพาะหากเด็กมีอาการแพ้ ต้องรีบพาไปพบแพทย์ทันที
Q: สมุนไพรช่วยได้จริงไหม?
A: บางชนิดช่วยลดอาการได้เบื้องต้น แต่ไม่ควรใช้แทนยาที่ผ่านการรับรอง ควรเลือกวิธีที่ปลอดภัยที่สุด
